Ако влезат во ЕУ, земјите од Западен Балкан како сиромашни земји би биле нето приматели на пари од Брисел. Но, тоа не е ништо во споредба со парите што би ги добила населената аграрна Украина. Од ова се плашат многумина во ЕУ, пишува во анализата Дојче Веле.
„Без земјоделците нема леб. Тоа беше популарниот слоган кога полските фармери блокираа улици и патишта на околу двесте локации низ Полска во февруари.
Во близина на градот Коцка, на два часа возење од украинската граница, стотици трактори потоа го блокираа патот за да спречат евтино украинско жито да влезе во земјата.
Полските земјоделци стравуваат дека влезот на Украина во Европската унија ќе го преплави пазарот на континентот со поевтина храна и ќе ги загрози земјоделците во земјите-членки на Унијата. „Нека заборават на тоа, тоа е луда идеја“, рече еден од земјоделците на тој протест.
Дали вратите се отвораат?
Повеќе од една деценија ЕУ се однесува како затворен клуб, на чии врати залудно чекаат неколку земји. Но, руската инвазија на Украина суштински го промени тоа.
Во декември, Брисел ги отвори пристапните преговори со Украина и Молдавија и ѝ додели кандидатски статус на Грузија, а разговорите се во тек и со Србија и Црна Гора, додека Босна и Херцеговина доби кандидатски статус.
„Од очигледни причини, ЕУ сега гледа на проширувањето како безбедносен инструмент. Влијанието врз буџетот на ЕУ е дел од приказната, но тоа не мора да биде одлучувачко“, вели Ту Нгујен, заменик-директор во берлинскиот тинк-тенк Центар. „Жак Делор“.
Имено, новиот ентузијазам за проширување на ЕУ кој доаѓа од Брисел го попречува фактот што некои членки на Унијата и многу граѓани го гледаат проширувањето како чиста економска загуба.
Најголем дел од буџетот на ЕУ оди за регионален развој и земјоделство. Посиромашните членови добиваат многу повеќе од буџетот отколку што плаќаат во него. Осумте земји на листата на чекање на ЕУ, вклучително и Западен Балкан и Украина, се многу посиромашни од просекот на ЕУ и сите би биле нето-приматели.
„Евтин“ Балкан
За Јасна Пејовиќ, која го води стартапот за учење „Flourish“ во Подгорица, членството во ЕУ ќе и даде на нејзината земја „повеќе легитимитет“ Црна Гора напредна најдалеку од сите кандидати и 80 проценти од нејзините граѓани го поддржуваат пристапувањето во ЕУ.
„Потенцијалните инвеститори честопати велат дека никогаш не правеле бизнис во Црна Гора и дека не знаат како функционира. Потоа ги прашувам дали би било поинаку да бевме дел од ЕУ? И тие велат дека би било. знаат како функционираат работите во ЕУ“, вели тој. Пејовиќ за ДВ.
Црна Гора има само 630.000 жители и речиси нема да биде трошок за буџетот на ЕУ. „Никој не би забележал“, вели Натали Точи, советник на двајца поранешни комесари за проширување на ЕУ. Но, ЕУ, исто така, „не ги гледа економските придобивки“, вели таа.
Приемот на земјите од Западен Балкан, кои заедно имаат околу петнаесет милиони жители, на многу жители би им донел големи придобивки со релативно мал трошок за буџетот на ЕУ. А сепак, државите од регионот се кандидати повеќе од една деценија, Северна Македонија повеќе од две.
Украина, слонот во собата
Поинаква е приказната со Украина, на која Брисел ѝ ја отвори перспективата само за време на руската инвазија. Пред војната Украина имаше над четириесет милиони жители и беше посиромашна од балканските кандидати.
„Тоа е сосема друго ниво“, вели Точи, „поради големината на земјата, земјоделскиот сектор, поради просечното богатство и пред се затоа што на земјата во војна и требаат петстотини милијарди евра за реконструкција и таа сума само ќе расте. .
Украина веднаш би станала најголемата земјоделска сила на ЕУ и би исцрпела голем дел од буџетот. Во земјите на ЕУ има 157 милиони хектари обработливо земјиште, додека само Украина има 41 милион хектари. За споредба, Србија има меѓу четири и пет милиони хектари.
Затоа, за многумина во ЕУ, Украина би била конкурент што не ја сакаат. „Веројатно би банкротирале. Затоа што лесно би биле преплавени со поевтини производи од Украина“, вели Лукаш Чех, полски производител на жито и фармер за свињи. Чешка добива дел од своите субвенции директно од Брисел, како и многу колеги во Полска. Таа земја успеа да стане земјоделска сила во рамките на ЕУ, на која и се приклучи пред две децении.
Колку чини?
Според пресметката на Советот на ЕУ, приемот на сите кандидати во ЕУ би чинел 256 милијарди евра за седумгодишен буџетски период. Само Украина би добила 186 милијарди од тоа, не сметајќи ги трошоците за реконструкција.
Ту Нгуен изјави за ДВ дека трошоците можеби нема да бидат толку високи како што стравуваат некои членки на ЕУ, но рече дека не е јасно од каде ќе дојдат дополнителните пари.
„Можно е тоа да дојде од сегашните членки. Можно е ЕУ да добие пари на нови начини. На пример, се разговара за пластичен данок или трговија со јаглерод диоксид“, вели таа.
На крајот, ЕУ е поделена по прашањето за брзото проширување. Дел од одговорите на прашањето која страна преовладува ќе бидат појасни по изборите за Европскиот парламент во јуни.
